Waar de Deensgezinden elkaar ontmoetten in Aabenraa

Niet alleen mensen kunnen een grote rol spelen in een volksbeweging – gebouwen kunnen als trefpunt ook belangrijk zijn. Een goed voorbeeld daarvan is het gemeenschapshuis Folkehjem in het noordelijk deel van Aabenraa.

Het Folkehjem speelde tijdens de decennia voorafgaand aan de Hereniging een grote rol als ontmoetingsplek voor Deensgezinden in het huidige Sønderjylland.

Het Folkehjem is onlosmakelijk verbonden met de vereniging Sprogforeningen die in 1880 werd opgericht met als doel het bewaren van de Deense taal en cultuur in wat toen Noord-Sleeswijk was. De Sprogforeningen werkte hard om de Deense bevolking van het gebied te voorzien van Deenstalige boeken en liedboeken.

De vereniging organiseerde daarnaast een aantal andere activiteiten en voor dat doel kocht de Sprogforeningen de uitgaansgelegenheid Schweizerhalle en verbouwde die tot een gecombineerde boekenopslag en gemeenschapshuis met als naam Folkehjem.

Het werd geopend in 1901 en stond bekend als het gemeenschapshuis van Sønderjylland. Door de jaren heen hebben er talloze ontmoetingen plaatsgevonden tussen de vele Deensgezinden uit de regio.

De beroemdste ontmoeting werd gehouden in november 1918 toen meer dan 3000 Zuid-Jutten bij elkaar kwamen om onder anderen te luisteren naar de historische toespraak van redacteur H.P. Hanssen. Hij kon het dolenthousiaste publiek vertellen dat er een volksraadpleging gehouden zou worden over de toekomst van de regio.

Na de Hereniging van 1920 bleef het Folkehjem een belangrijke rol spelen – onder andere in de strijd tegen het nazisme in de jaren 30 en tijdens de bezetting. Na de Tweede Wereldoorlog verloor het Folkehjem langzamerhand zijn betekenis en tegenwoordig wordt het gebouw vooral gebruikt voor congressen, vergaderingen en partijen.

Maar het gebouw is weinig veranderd en bezoekers kunnen nog steeds een kijkje nemen in de twee beroemde zalen van het Folkehjem: Kongesalen en Billedsalen. In die laatste ruimte hangen een kleine zestig portretten mensen die belangrijk waren voor de nationale strijd.

Het Folkehjem is zodoende een levend monument voor de Deensgezinde beweging in Sønderjylland.